Donostian egiten ari diren Europa Bat-Batean jardunaldiak bigarren egunean sartuta Transmisioa hartu zuten gogoeta gai. Kubako ordezkariek ekin zioten lehenengo hango kantu inprobisatuaren Patricia Tápanes ikerlaria eta Yanet Lopez inprobisatzailea izan ziren horren berri ematen. Tápanesek Kubako kantu inprobisatuaren ezaugarriak eta garapena azaldu zituen. Munduko leku gehienetan bezala, han ere landa eremuko adierazpena izan dela argitu zuen eta hiru kantu molde aipatu zituen: Punto Libre, Punto fijo eta . Kantuan beti musika trenen lagutzarekin aritzen dira, gitarra mota ezberdinekin edo perkusioekin. Belaunaldiz belaunaldi transmisio natural bat eman izan da, baina metodologia ezberdinak sortu dira azken urteotan, honek ahalbidetu 2.000. urtetik du inprobisazio tailerrak agertzea non haur ugari ikasten duten. Tailer hauetan inprobisatzen ikastea bezain garrantzia hartzen du tradizioaren ezagutza eta zaintzari. 1940. hamarkadan urrezko aroa bizi izan zuen, inprobisatzaile ezagunena Indio Nabori izan delarik, bere itzala gaur arte iraun duena. Gizonen jarduna izan da, nahiz eta gaur emakume bat edo beste horretan ibili jende aurrean. horietako bat da Yanet Lopez. Lopezek etxetik jaso zuen dezimarako zaletasuna, nahiz eta emakumea izanik, ez zuen erraza izan onartua izatea. Haur tailerren sortzeak etxetik zekarren zaletasuna indartzen lagundu zion eta jende aurrean inprobisatzen.
Décima
garapena azalduz.
Kubatarren ondoren Mexikotik etorritako Trio Alondras Huastecas heldu ziren. Rebeca Limón, Sofía Limón eta Diana Hernández euren eskualdeko jantzi koloretsuekin jarri ziren jende aurrean. Eskutan geroago erabiliko zituzten musika tresnak: bibolina eta gitarrak. Hala ere euren gaztetasuna zen deigarriena, izan ere bik 18 urte zituzten eta hirugarrenak 15. Bizi ziren eskualdearen ezaugarriak azaltzen hasi ziren, Mexikoko hego mendebaldean, Huasteca Potosina deritzona. Huapangoa eta Son Huasteca dituzte hango kantu ezagunenak. Festei Huapangadak esaten diete. Huapango hitza náhualt hizkuntztik omen dator eta tabaldoaren gainean esan nahi omen du. Hiruren artean azalpenak jardun zuten, tarteka musika tresnak hartu eta doinu ezberdinen adibideak jartzen zituzten. Huapango hitzak jarriak eta musika finkoa dute, baina interprete bakoitzak bere aldaerak ematen dizkio. Son Huasteco letra finkoak izan ditzake baina baita ere inprobisatuak. Badago doinu bat hiletetan jo ohi dena, Son de Costumbre esaten zaiona. nonbait indigenen erritualetatik datorrena eta letrarik ez duena. ez omen dira ohikoak eta galtzorian daude. Doinu hauek interpretatzen dituztenei huapangeroak deitzen zaie, baina nonbait oso zaharrak edo oso gazteak dira, tartean inork gutxi dagoela. Azaldu zuten zaila dela ikastea zahrrek ez dutelako nahi, beraz horrek transmisioa eragozten duela; beraiek zortea izan zuten huapangero batek haurrak zirelarik erakutsi egin zielako, bai kantari zein musika tresnak jotzen. Solfeorik gabe ikasi dute, euren maisuak ere ez baitzekien. Doinuekin batera bestelako ohiturak eta ikasketak transmititu zien. Zortedunak izan direla uste dute maisu ona izan dutelako.
Harkaitz Zubiri irakaslearen txanda heldu zen ondoren. Zergatik ez da bertsolaritza hutsaren hurrengoa? mintzaldia eskaini zigun, bertsolaritza bertso saioak baino haratago doan jardun bat dela ulertzeko. Ikerketa soziologikoen laguntzaz bertsolaritzaren azterketa argigarria egin zigun, hainbat urtetik hona bihurtu den kultur fenomenoaren harira. Bertsolaritza, bertsozaleetatik hara doan jardun sozio-kulturala dela erakutsi zuen eta horren arrazoietako bat erabiltzen den estrategian kokatu zuen. horren oinarrian transmisioa nola bideratu den garrrantzi oinarrizkoa dugu. Ikerketa interesgarria bertsolaritzaren gaineko irudia beste begiekin ikusteko, bai bertsozale direnak zein ez direnak ere.
Azken hitzaldia experientziaren bidetik joan zen. Arantzazu Loidik eta Jon Sarasuak bertsogintzara nola lotu ziren kontatu zuten. ALMEN ikastola hiru guraso antolatutako bertso eskolak jarri zituzten bidean. Euren experientziatik abiatuta gaur egun normaltasunez iksuten dugun transmisio ereduaren lehenengo urratsak nolakoak izan ziren ezagutarazi zituzten. Metodoa baino gehiago bertsoarekiko grina eta maitasuna, zuten gurasoa haiek geroago euren bizitzetan hain garantzitsua izan zen bertsogintza maitatzen erakutsi zieten. Baina bertsoarekin batera euskara eta euskal kultura zeuden grina horretan. Transmisio horretan bide berriak eman zituzten, dena dela honek ez zuen esan nahi lehenagotik zegoena baztertzen zutenik, aitzitik, urretik zegoen bertsolaritza maitatzen ikasi zuten, kateari segida emanez. Sarasuak aipatu zuen beste kontzepto bat ere interesgarria zen oso, alegia, bertsolaritzaren bidetik herrigintza kontzeptua ikusarazi zieten, herrigintzarako jardun bat zela. 
Roxer Teixidor katalanak Glosadors dokumentala aurkeztu zuen. Lan interesgarria gaur egun Herrialde Katalanetan kantu inprobisatua berpizteko egiten ari diren lanak ikusteko. Catalunyan batez ere desagertzeko zorian zeuden inprobisazio kantatuaren adierazpenak loraldia bizitzen ari dira eta katalanaren eremuko beste adierapenekin batera berpizte bat dago. Gazte andana ari da kantu inprobisatuaren bidetik eta lehenagotik, lurralde ezberdinetan zeuden kantugintzak aitzat hartzen dituzte. Batzuetan honek eztbaidak eta ez ulertzeak ekarri ohi ditu usario zaharren aldekoekin, esaterako Glosadors izen generikoa erabiltzerako orduan, izan ere, glosadors Mallorca eta Menorcan aritzen direnak baitira; baina badirudi izendapen hori finkatzen ari dela. etorkizunak esango du zer hobesten den; garrantzitsuena da bidea jorratzen ari direla, elkarteekin, jaialdi berriekin eta bestelako sozializazioekin, eta aurrera egiten ari direla.
KONTRAKORRIENTE
Donostia2016ko egoitza kantu inprobisatuaren festa bihurtu zen arratsaldean. Hans Eder eta Norbert Hauer (Austria); Trio Alondras Huastecas (Mexiko); Mateu Matas eta Maribel Cervera (Mallorca); eta Alai Martin eta Julio Soto (Euskal Herria) aritu ziren bildutako jendeari euren artea erakusten. Saio eder eta 
bikaina, kulutra eta hizkuntz ezberdinak elkarrekin kantari eta inprobisatzen; itzultzaileen lana aipagarria eta bikaina goraipatu behar delarik. Mexikarrek euren doinu eta kanta alaiekin koloretsua bihurtu zuten bonberoen egoitza zaharra; austriarren martxa eurekin parrandan joateko gogoa pizten zuen; mallorquiarren lirikotasunak hitzaren gozamena ekarri zuen; eta bertsolariak euren moldatzeko gaitasuna erakutsi zuten beste behin. Hizkuntz eta kultura ezberdinak, baina amaieran guztiak bat ziren, publikoa barne. bat eta hamaika kolore, hamaika hitz, hamaika doinu. Esatearen festa.
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina