KontuKontanitz

Donostia 2016 Europako Kultur Hiriburuak Kontalarientzat sormen egonaldiaren deia egin du. Deialdia KontuKontanitz ekimenaren barnean dago eta proiektuak aniztasun funtzionalaren gaia lantzea du helburu ahozkotasunaren bitartez. Gai honi heldut lau kontaketa ikuskari sortzea proposatzen da eta horretarako ikuskaria prestatzeko egonaldia proposatzen da, ondoren lanaren emaitza jende aurrean aurkezteko. Proposamenak aurkezteko azken eguna urriaren 12a da; egonaldia azaroaren 7tik 27ra egingo da eta emanaldien aurkezpenak abenduaren 12tik 18ra.
Deialdiarekin interesatutako kontalariek hemen dute informazio zabalago: KontuKontanitz

CAPBRETONEN KONTAKETA NAGUSI

Capbretoneko ipuin jaialdiaren bigarren eguneko apero-contes saioan Frédéric Naud eta Élisabeth Troestler kontalariak euren lanen iruzkinak eskaini zion lorategi publikoan bildutako jendeari. Troestlerrek haurrentzako ipuinak kontatu zituen, nahiz eta denok jakin ipuinak guztiontzat diren, eta hori sumatu zen publikoaren harrera ikusita. tradiziotik ekarritako ipuinek berehala erakarri zuten jendea, kontalari bretainiarrak ederki ezagutzen baitu kontatzearen artea. Naud-ek ere erakutsi zuen kontatzea ez dela bakarrik hitzak beste baten atzetik botatzea, euren gorputzaren eta ahotsaren lanketak ipuinak jendearen baitara eramaten laguntzen baitzuen. Saio polita zuhaitzen girizpean, asteazkenean norberak bere aldetik eskainiko duten ikuskarien aperitifa moduan. Kontalari hauen gaineko informazio gehiago nahi duenak leku hauetan aurki dezake: Elizabeth Troestler, Frédéric Naud 

GAUEKO SAIOA

Gaueko saioan Michel Faubert-ek eta André Minvielle-k elkarrekin prestatutako ikuskaria eskaini zuten hondartza ondoan dagoen Salle Ph'art aretoan. Jaialdiak proposaturiko ikuskaria zen, bi sortzaileak lau egunez arituz elkarren sormenak uztartuz. Minvielleren musika eta kantua Fauberten ipuinekin, ikuskari desorekatua osatu zuten, musikaren aldera gehiago joz kontakizunera baino. Minviellen sormenaren estiloa argi ikusten zen, aldiz, Fauberten istorioak kontatzen duen abileziarekin disfrutatzeko gogoz gelditu ginen, ipuin gehiago entzuteko gogoz. Hala ere, ikuskari txukuna eta publikoaren gustukoa izan zen. Arras interesgarria da jaialdiaren ekimena izatea estilo ezberdineko bi artista elakrrekin lanean jartzea proposamen berri bat egin dezaten; izan ere, sormenak halako bideak eta elkarlanak behar ditu aurrera egiteko; batzuetan eskas geldituko dira, baina bestetan benetan lan zoragarriak ateratzen dira. Beste sormen bideetan bezala, kontalaritzak ikerketa eta arriskua hartzeko grina behar du, aurrera egingo badu.

CAPBRETON KONTAKETAN

Euskal Herriko mugatik gertu dagoen Capbreton herri landesak 27. ipuin jaialdiari hasiera bikaina eman zion abuztua hastearekin batera. Lorategi publikoan hasiera eman zitzaion jaialdiari apero-contes saioarekin, arratsaldero errepikatuko dena. Jaialdiaren zuzendariaren agurraren ondoren bi kontalari bikainen saio ttikia izan zen. Quebecetik etorritako Michel Faubert-ek eta André Minvielle

gaskoinak euren abileziak erakutsi zituzten kontuan zein kantuan. Faubert-ek istorio kontatuak eskaini zituen Minvielleren perkutsioa lagun; eta honek istorio kantatuak ekarri zituen, norberak bere estilo ederrean; dena dela, Capbretoneko parkean eskainitako saioa astearte gauean emango dutenaren erakusgarria baino ez zen izan, apero-conteserako aproposa, izan ere, saioa amaitu ondoren bertaratutako publikoak antolatzaileek prestatutako mokadua zuen zain, jaialdiari hasiera emateko modu aproposa.

Michel Faubert quebectarra eskarmentu handiko artista da kontagintzan. Ipuinak kontatzeaz gain biltzailea ere bada, Quebec aldeko Michel Faubert
istorioak biltzen dabil aspaldian. Ipuin tradizionalak egungo jendartera ekartzen saiatzen da bere ikuskarietan. Quebectik kanpo aspladian badabil, batez ere frankofonia deritzan hizkuntz esparruko herrialdeetan. Egun Quebec-en dagoen kontalaririk ezagunenetakoa dugu. gehiago jakin nahi duenak hemen begira dezala:
André Minvielle bestalde artista osoa dei dezakegu. Musikatik abiatuta, bere lana nahasketa handiko dugu. Hizkuntzarekin jolas zalea, hamaika hizkera nahas dezake eure istorio kantatuetan. Kantu gakoin tradizionaletik jazzera bidaia dezake, eta herri tradizioak garaikidetasunarekin nahasi. Irribarrea sortarazten ere maisu, trobadore modernoa genduke. Azken aldian frantses hizkuntzaren mintzaira ezberdinen sonoritatearekin dabil jolasten, eta baita beste hizkuntzetakoekin, Suivez l'accent egitasmoarekin. Hemen duzue informazio gehiago: André Minvielle
Ederto hasi zaigu aurtengo Capbretoneko Ipuin Jaialdia. Abuztuaren 1ean hasi eta 4ean amaituko da, kontaketak txoko ezberdinetara eramanez. Eta gainera hondartzan bainutxo bat hartzeko aukera ere badugu. Informazio gehiago: Festival du conte de Capbreton

MURTZIAKO TROBOA

      Troboa Murtzian (Espainia) ematen den inprobisazio kantatuaren adierazpen aspaldikoa dugu. Donostian egindako Europa Bat Batean jardunaldietan José Sánchez Conesa ikerlariak horren berri eman zuen. Familian jaso zuen troboaren berri eta gaztetatik izan du horren gaineko kezka. Aspaldiko garaietatik datorren kantu inprobisatuaren adierazpide hau egungo garaietara egokitzeko ahaleginetan dabil.

  Zerk bultzatu zintuen troboaz interesatzera?

         Gogoan dut nola nire aiton-amonek Marin troberoaren quintillak kantatzen zizkidaten, Cartagenako udalerrian barruan dagoen  La Palman, nire herrian, jaiotakoa zela 1865. urtean. Garai hartan, nik hamalau urte inguru nituela, Troboaren historia argitaratu zuten,  XIX mendeko amaiera eta XX mendearen lehen laurdenaren aldekoak materiale asko biltzen zuena. Garai hartan meagintzaren gorakada handia izan zen Murtzian eta langintza honekin lotuak zeuden orduko trobero handiak: Marin, Castillo, El Minero…,Campo de Cartagenan troboaren mitoak bilakatu zirenak. Marinen bertso haiek irakurtzea, ahozko tradiziotik jasotakoak, baina baita ere saioetara joaten ziren kopistengatik, sekulako argitasun jolasa iruditu zitzaidan, zuten mezu sozialarekin batera. Gazte garaia hartan nigan kezka polikoak sortzen hasiak ziren eta ikustea nola bertso haietan klase borroka agertzen zuten erakargarria zitzaidan. Behin,1919. urteko saio zoragarri bateko kontrobertsia batean Marinek burgesak defendatu behar izan zituen eta El Minerok, anarkista zena, langileak defendatu behar zituen; kontatzen dute gau osoa iraun zuela saioak. Horrek asko erakartzen ninduen.

         Nola hasten zara troboaren munduan sartzen, ikertzen?      

         Nik ez dut nire burua ikertzaile handitzat hartzen. Honen gainean artikuluak idazten ditut Murtziako La Verdad egunkarian. Joaquin Diaz fundazioaren aldizkarian ere artikulu bat idatzi nuen; bertan troboaren nondik norakoak eta bilakaera azalten nituen. Troboa gaur egun bizi duen egoera transmisioaren baitan dago, batez ere eskola eta institutuetan. Trobero gehienak ez dute formakuntza akademikorik, baina orain hasi dira unibertsitatean ikasitako trobero gazteak, horietako batek troboaren gainean doktore tesia egin duelarik. Gazteengana nola heldu ari gara aztertzen, adibidez bide bat ari gara zabaltzen eskoletara troboa eramanez, Murtziako gobernuarekin egindako hitzarmenari esker. Ondo dago baina eskas gelditzen da, goiz batean troboaren nondik norakoak azalduz ez baita nahikoa. Gazteren baten arreta izango duzu, baina gazte horrek jarraipena beharko du, non formatu.

         Bestalde arrakastatsu gertatzen ari da orain dela hamabi hamahiru urte abuztu partean antolatzen den Trovalia jaialdia. Bertara herrialde ezberdinetako inprobisadoreak etortzen dira, eta honek ekarri du bertako troberoak beste antzeko topaketetara joaten hastea. Bide honetatik mentalitatea zabaltzen joan da etorkizuna sarean lan egitea ikusiz, beste inprobisatzaileekin elkarlana bultzatuz. Jaialdiak troboaren prestigiatzea ekarri du, elkar ezagutze honen bitartez.

            Nolabaiteko antolamendua al dago troboaren inguruan?

          Elkarteak egon badaude, baina troberoenak bakarrik. Antolatze eredua ere aldatzea interesgarria ikusten dut. Topaketa hauetan argi ikusi dut, bertsolarien eredua ikusiz, troboa zaletuei, ikertzaileei eta bestelako interesatuei ere zabaldu behar zaiela. Honekin batera publikoarekiko harremana indartu behar da. Musika berriak ere sartu behar ditugu. Nik uste dut oso purista nintzela, betiko doinuak, malagueña, guajira eta ohikoak mantendu behar zirela, baina ikusi dut ez dugula beldurrik izan behar doinu berriak sartzeko; uste osoan nago honek ondasun hau bizirik mantentzen lagunduko digula.

         Nola ikusi duzu topaketa hauen esperientzia?

         Euskaldunen edo katalanen esperientziak ezagutzea arras interesagarria izan da. Nik ideia batekin nentorren eta hankaz gora jarri zait ideia hori. Nire artikuluetako batzuk polemikoak izan dira, askok ikusten dutelako troboa ia-ia Marinekin hasitako zerbait bezala, eta nik uste dut atzean badagoela aberastasun folklorikoa, meategien langitza zela eta Almeriatik ekarritako kultur eraginekin, esaterako. Eragin horiek guztiak hartu behar ditugu kontuan. Topaketa hauetan parte hartzeak troboaren zabaltzea eta aberastea ere badakar.

TRANSMISIOA

      Donostian egiten ari diren Europa Bat-Batean jardunaldiak bigarren egunean sartuta Transmisioa hartu zuten gogoeta gai. Kubako ordezkariek ekin zioten lehenengo hango kantu inprobisatuaren Patricia Tápanes ikerlaria eta Yanet Lopez inprobisatzailea izan ziren horren berri ematen. Tápanesek Kubako kantu inprobisatuaren ezaugarriak eta garapena azaldu zituen. Munduko leku gehienetan bezala, han ere landa eremuko adierazpena izan dela argitu zuen eta hiru kantu molde aipatu zituen: Punto Libre, Punto fijo eta . Kantuan beti musika trenen lagutzarekin aritzen dira, gitarra mota ezberdinekin edo perkusioekin. Belaunaldiz belaunaldi transmisio natural bat eman izan da, baina metodologia ezberdinak sortu dira azken urteotan,  honek ahalbidetu 2.000. urtetik du inprobisazio tailerrak agertzea non haur ugari ikasten duten. Tailer hauetan inprobisatzen ikastea bezain garrantzia hartzen du tradizioaren ezagutza eta zaintzari. 1940. hamarkadan urrezko aroa bizi izan zuen, inprobisatzaile ezagunena Indio Nabori izan delarik, bere itzala gaur arte iraun duena. Gizonen jarduna izan da, nahiz eta gaur emakume bat edo beste horretan ibili jende aurrean. horietako bat da Yanet Lopez. Lopezek etxetik jaso zuen dezimarako zaletasuna, nahiz eta emakumea izanik, ez zuen erraza izan onartua izatea. Haur tailerren sortzeak etxetik zekarren zaletasuna indartzen lagundu zion eta jende aurrean inprobisatzen. 

Décima
garapena azalduz.

      Kubatarren ondoren Mexikotik etorritako Trio Alondras Huastecas heldu ziren. Rebeca Limón, Sofía Limón eta Diana Hernández euren eskualdeko jantzi koloretsuekin jarri ziren jende aurrean. Eskutan geroago erabiliko zituzten musika tresnak: bibolina eta gitarrak. Hala ere euren gaztetasuna zen deigarriena, izan ere bik 18 urte zituzten eta hirugarrenak 15. Bizi ziren eskualdearen ezaugarriak azaltzen hasi ziren, Mexikoko hego mendebaldean, Huasteca Potosina deritzona. Huapangoa eta Son Huasteca dituzte hango kantu ezagunenak. Festei Huapangadak esaten diete. Huapango hitza náhualt hizkuntztik omen dator eta tabaldoaren gainean esan nahi omen du.  Hiruren artean azalpenak jardun zuten, tarteka musika tresnak hartu eta doinu ezberdinen adibideak jartzen zituzten. Huapango hitzak jarriak eta musika finkoa dute, baina interprete bakoitzak bere aldaerak ematen dizkio. Son Huasteco letra finkoak izan ditzake baina baita ere inprobisatuak. Badago doinu bat hiletetan jo ohi dena, Son de Costumbre esaten zaiona. nonbait indigenen erritualetatik datorrena eta letrarik ez duena. ez omen dira ohikoak eta galtzorian daude. Doinu hauek interpretatzen dituztenei huapangeroak deitzen zaie, baina nonbait oso zaharrak edo oso gazteak dira, tartean inork gutxi dagoela. Azaldu zuten zaila dela ikastea zahrrek ez dutelako nahi, beraz horrek transmisioa eragozten duela; beraiek zortea izan zuten huapangero batek haurrak zirelarik erakutsi egin zielako, bai kantari zein musika tresnak jotzen. Solfeorik gabe ikasi dute, euren maisuak ere ez baitzekien. Doinuekin batera bestelako ohiturak eta ikasketak transmititu zien. Zortedunak izan direla uste dute maisu ona izan dutelako.

      Harkaitz Zubiri irakaslearen txanda heldu zen ondoren. Zergatik ez da bertsolaritza hutsaren hurrengoa? mintzaldia eskaini zigun, bertsolaritza bertso saioak baino haratago doan jardun bat dela ulertzeko. Ikerketa soziologikoen laguntzaz bertsolaritzaren azterketa argigarria egin zigun, hainbat urtetik hona bihurtu den kultur fenomenoaren harira. Bertsolaritza, bertsozaleetatik hara doan jardun sozio-kulturala dela erakutsi zuen eta horren arrazoietako bat erabiltzen den estrategian kokatu zuen. horren oinarrian transmisioa nola bideratu den garrrantzi oinarrizkoa dugu. Ikerketa interesgarria bertsolaritzaren gaineko irudia beste begiekin ikusteko, bai bertsozale direnak zein ez direnak ere.

         Azken hitzaldia experientziaren bidetik joan zen. Arantzazu Loidik eta Jon Sarasuak bertsogintzara nola lotu ziren kontatu zuten. ALMEN ikastola hiru guraso antolatutako bertso eskolak jarri zituzten bidean. Euren experientziatik abiatuta gaur egun normaltasunez iksuten dugun transmisio ereduaren lehenengo urratsak nolakoak izan ziren ezagutarazi zituzten. Metodoa baino gehiago bertsoarekiko grina eta maitasuna, zuten gurasoa haiek geroago euren bizitzetan hain garantzitsua izan zen bertsogintza maitatzen erakutsi zieten. Baina bertsoarekin batera euskara eta euskal kultura zeuden grina horretan. Transmisio horretan bide berriak eman zituzten, dena dela honek ez zuen esan nahi lehenagotik zegoena baztertzen zutenik, aitzitik, urretik zegoen bertsolaritza maitatzen ikasi zuten, kateari segida emanez. Sarasuak aipatu zuen beste kontzepto bat ere interesgarria zen oso, alegia, bertsolaritzaren bidetik herrigintza kontzeptua ikusarazi zieten, herrigintzarako jardun bat zela. 

 Roxer Teixidor katalanak Glosadors dokumentala aurkeztu zuen. Lan interesgarria gaur egun Herrialde Katalanetan kantu inprobisatua berpizteko egiten ari diren lanak ikusteko. Catalunyan batez ere desagertzeko zorian zeuden inprobisazio kantatuaren adierazpenak loraldia bizitzen ari dira eta katalanaren eremuko beste adierapenekin batera berpizte bat dago. Gazte andana ari da kantu inprobisatuaren bidetik eta lehenagotik, lurralde ezberdinetan zeuden kantugintzak aitzat hartzen dituzte. Batzuetan honek eztbaidak eta ez ulertzeak ekarri ohi ditu usario zaharren aldekoekin, esaterako Glosadors izen generikoa erabiltzerako orduan, izan ere, glosadors Mallorca eta Menorcan aritzen direnak baitira; baina badirudi izendapen hori finkatzen ari dela. etorkizunak esango du zer hobesten den; garrantzitsuena da bidea jorratzen ari direla, elkarteekin, jaialdi berriekin eta bestelako sozializazioekin, eta aurrera egiten ari direla.

     Goiza amaitzeko

KONTRAKORRIENTE

      Donostia2016ko egoitza kantu inprobisatuaren festa bihurtu zen arratsaldean. Hans Eder eta Norbert Hauer (Austria); Trio Alondras Huastecas (Mexiko); Mateu Matas eta Maribel Cervera (Mallorca); eta Alai Martin eta Julio Soto (Euskal Herria) aritu ziren bildutako jendeari euren artea erakusten. Saio eder eta
bikaina, kulutra eta hizkuntz ezberdinak elkarrekin kantari eta inprobisatzen; itzultzaileen lana aipagarria eta bikaina goraipatu behar delarik. Mexikarrek euren doinu eta kanta alaiekin koloretsua bihurtu zuten bonberoen egoitza zaharra; austriarren martxa eurekin parrandan joateko gogoa pizten zuen; mallorquiarren lirikotasunak hitzaren gozamena ekarri zuen; eta bertsolariak euren moldatzeko gaitasuna erakutsi zuten beste behin. Hizkuntz eta kultura ezberdinak, baina amaieran guztiak bat ziren, publikoa barne. bat eta hamaika kolore, hamaika hitz, hamaika doinu. Esatearen festa.

EUROPA BAT-BATEAN

Donostiako Miramar jauregia Europako ahozkotasunaren topalekua bihurtuko da astebetez. Europa bat-batean egitasmoak kantu inprobisatua ekarri du gurera, mundu osoan agertzen den kultur jarduna gogoeta eta ikasbide izan dadin. Bertsolaritzak gurean duen garrantzia, ez bakarrik kulturala, baita soziala ere, antzeko beste sormen adierazpenekin elkarren ondoan jarri eta nolabaiteko mapa txikia osatzen joango da jardunaldi hauetan. Kantu inprobisatua, jardun artistikoaz gain, herri baten kultur ondarearen parte garrantzitsua da,


horren transmisioa, hedatzea eta garatzea bide antzekoak baina ezberdinak hartzen dituelarik munduko kultur ezberdinetan.

Lehenengo egunak Deskribapenak zuen gaia eta bost herrialde ezberdinetako esperientziak ezagutarazi zituzten.  Josep Vicent Frechinak Herrialde Katalanetan barrena abaitu zen inprobisazio kantatuaren adierazpen ezberdinak azaltzen eta bakoitzaren osasuna nola dagoen. Gaue egun lan handia egiten ari dira galzorian zeuden batzuk berreskuratzen eta osasuntsu daudenak ezagutarazten. Azken urtetan horretan lanean dihrdute eta badirudi gero eta gazte gehaigo ari dela honekin interesatzen. Alacant-eko Troboa; Valentzian bizirik eta indartsu dauden Albaes eta Cant'estil; Terres del Ebreko Jotes, Catalunyako Corrandes eta Cançons de pandero, egoera kaxkarrean baina berreskuratzen ari direnak; Lleidako Garrontín, zabalkunde handia ezagutzen ari dena; Gironan mantendu diren Nyacres; eta Patacades eta Mallorca eta Menorcan egiten diren Glosak, genroaren aniztasuna erakusten dute. Frechinaren esanetan 70 hamarkadan desagertzeko zorian zeuden asko, baina mugimendu sozio-kulutralen indartzearekin kultur adierazpen hauek aintzat hartu ziren eta garrantzia ematen herri baten berpiztean.

       Ondoren Austriatik etorritako Thomas Nussbaumer ikerlariak Gstants, kantu inprobisatuaren nondik norakoak ekarri zizkigun. Hego Tirol eta Bavaria zabaltzen da modalitatea hau eta Austria folk doinu ezagunena omen da. Inprobisazioa musika eta dantzrekin batera agertzen da. Garai batean, Nussbaumerren esanetan, kantu inmoralak eta boterearen kontrakoak izan ohi ziren, tabernetan kantatzen zirenak honek ekartzen zituen arazoekin.

        Austrarriari segida hartu zion Espainiako Murtziatik etorritako José Sanchez Conesa ikerlariak. Cartagenako troboa aitzinetik globalizazio garaieraino mintzaldian errekorrido historikoa egin zuen aspalditik egiten den bat bateko bersifikazioa honen gainean. Troboan, quintilla, dezima eta kuartetak erabiltzen dira inprobisatzerakoan eta musika tresnekin lagunduta kantatzen bada ere, benetako garrantzia inprobisatzaileari ematen zion, ez musikariari. Andaluziako eragina izan zuen aipagai, batez ere meategietara etorritako langileen bidetik. Musika flamenkoaren eragina aipatu zuen Malagueña eta Guajira doinuetan.  Meatzaileen kultur adierazpen garrantzitsua izanik, ohikoak ziren gai sozialak eta laboralak, nolabaiteko lan baldintzen salaketa egiten zelarik troboetan. Marin bersifikadorearen eskutik etorri zen berritasuna eta antolamendua, XX. mendearen hasieran, berari esker indar berriak hartu zituelarik.

      Goizaren unerik koloretsuena Zipretik etorritako lagunak izan ziren. Marios Poulas hizlari eta kantariarekin batera, Alexis Charalambous eta Charalambos Charalambous musikaria egon ziren. Poulasek azaldu zituen Zipre ugartean dauden kantatzeko modu ezberdinak. Bigarren Mundu Gerraren ostean beherakada handia izan omen zen, baina askapen mugimenduekin batera hasi zen garantzia hartzen halako kulutr adierazpena. Jakina da Zipre ugartea bitan banatuta dagoela, gaur egun zati bat herrialde independentea da Greziatik askatu ostean, baina beste zati bat Turkia okupatuta jarraitzen du. Inprobisadoreen arteko lehiari Isia du izena eta halakorik erakutsi ez bazuten ere, hango kantatze era ezberdinak eskaini zituzten zuzenean.

           Lehenengo eguneko hitzaldiei amaiera emateko Thierry Rougier frantsesa egon zen. Ipar Ekialdeko Brasileko kantu inprobisatuen gainean aritu zen. Cantorias izena hartzen dute han inprobisazio saioek etat genero ezberdinak landu ohi dira: coco de embolada, coco de roda, maracatuu rural... Kantariak musikarien laguntzekin aritzen dira. Inprobisatzaileak oso pertsona jantziak izan ohi dira, edozein gaiaz kantatzeko prest egon behar dutelarik, honek eskatzen die une oroz aktulitateko gaietaz zein beste edozeinetaz informatuak egotera. Rougierrek aipatu zuen gaur egun landa eremutik hiri eremura salto egin duela kantu inprobisatuak, batez ere alde batetik bestera izandako migrazioengatik. Honek modernizazio azkar bat ekarri du, bere alde onak zein kontradikzioekin. Bere hitzetan, pentsamenduaren mobilitate, mobilitate fisikoarekin zbaltzen omen da, eta halako zerbait gertatzen ari da Brasilen kantu inprobisatuarekin.

      Goizeko saioak amaitzeko, Beñat Krolem-ek bertsolaritzaren gaineko erakusketa aurkeztu zuen, egunotan Miramar Jauregian egongo dena. Ikerketa lan sakonago baten laginak aurkeztu zizkigun, Mintzolaren beka baten bitartez lau urtez luzatuko dena. Arte plastikoak bertsorekin uztarketa interesgarria.

ARRATSALDEAN AVANTE

         Eguna amaitzeko teoriatik praktikara eman zen urratsa. Avante deitu diote arratsaldeko saioari, beraz kresal usaineko saioa izan behar. Donostiako kaiean aurrikusita zegoen goizeko herrialde ezberdinetako inprobisatzaileekin egiteko saioa, baina eguraldiak Aquariumean egitera behartu zuen. Dena dela, gutizi bezala, Andoni Egaña eta Amets Arzallus, greziarrekin batera egin zuten saioa txikia itsas bazterrean. geroago partaide guztiak Aquariumeko aretoan ariko ziren. Egaña eta Arzallusekin batera aritu ziren, Alexis Charalambous, Charalambos Charalambous eta Marios S. Poullas greziarrak; Iran Caballero, Yoslay Garcia eta Lourdes Yunet Lopez kubatarrak eta Karen Owen eta Eurig Salisburi galestarrak. Saioa ederra bezain bitxia burutu zuten, bakarka zein elkarrekin, bakoitzak bere hizkuntzan. Honek itzultzaileei lan ederra eman zien, baina ez zuen inondik inora saioaren interesa ahuldu.

        Jardunaldiak indartsu hasi dira eta badirudi ez duela intentsitaea galduko datozen egunetan, ez arlo teorikoan ez praktikoan. Bertsozale elakrteak eta Mintzolak sekulako antolamendurako gaitasuna erakutsi dute eta kantu inprobisatua, eta batez ere, bertsolaritza, kultur munduaren mapan jarri dute, sendo eta duin. ahozkotasunaren garrantzia herri baten kultur ondare gisa dagokion goi mailako lekuan agertzen ari da jardunaldi hauetan.

Guadalajarako Ipuin Maratoia

Ipuin kontaketan dabilen edonork ezinbestekoa du, behin besterik ez bada, Guadalajarako (Espainia) Ipuin Maratoia ezagutzea. Baina baita ere, kontagintzaren edozein arlotan dabilenak, dela zaletu, ikerlari edo antolatzaile. Kontagintzaren topagune bihurtu den jaialdi honek 25garren urteurrena ospatu du aurten, ibilibide horretan lortu duelarik Europako ipuin kontaketaren gune garrantzitsuentakoa izatea. 1992 urtetik, Ekainaren bigarren edo hirugarren asteburuan, Gaztelako hiria ipuinekin janzten da gau eta egun. Irakurketa sustatzeko eta zabaltzeko asmoz, Guadalajarako Haur eta Gazte Literaturako Mintegiak antolatzen hasi zen Maratoia, beti ere Estatuko Liburutegi Publikoaren babespean. Ekitaldi xumea izaten hasi zena gaur egun kontalaritzaren jaiarik handienetakoa bihurtu da. Aurtengo edizioan 1.500 pertsona izan dira ipuinak kontatzen 47 ordutan, gau eta egun kontari, inoiz baino gehiago. kontalari profesionalak eta zaletuak; haur eta nagusi; istorio bat kontatzeko zuen edonor izena eman eta Infantadoko Jauregiko eszenatokira igotzea besterik ez zuen. Ipuin Maratoiarekin batera beste 80 ekitaldi zeuden antolatuak, beti ere kontalaritzaren bueltan. eta guzti hori aurrera eramateko 250 bolondres lanean jotake. Izan ere, jaialdi honen alderik erakargarriena bere herrikoitasuna da, Literatura Mintegiko lagunez gain, irakurle taldeetako eta bestelako herritarrek  bolondres modura aritzen baitira jaialdian. 25 urte osasuntsu bete ditu Ipuin Maratoiak, eta ezbairik gabe, Europako kontagintzan ezinbesteko erreferentea izaten jarraitzen du

Aurten gainera euskaldunok protagonismo apur bat ere izan dugu, euskal kontalarien presentziaz gain, bertsolaritzak ere bere lekua izan baitu. Orain bi urte Miren Amuriza bertsotan aritu bazen ere, aurtengo edizioak poesiari eta kantu inprobisatuari leku berezia eman nahi izan dio, ahozkotasunaren beste eremu gisa, hortaz bertsolaritzari, besteen artean, lekua eman baitiote Andoni Egaña gonbidatuz. Gogoangarria izan zen Teatro Modernon Alexis Diaz Pimienta dezimista kubatarrarekin egindako saioa. Karlos Aizpurua Bertsozale elkarteko kideak gai jartzaile eta itzultzaile lanean jarrita, ikusleak liluratuak utzi zituen saioa burutu zuten, amaieran zutik txaloka jarri zituztelarik. Ipuin Maratoiaren egoitza nagusia den Infantadoko Jauregian larunbata gauez egindako saio txikia arrakastatsua izan zen ere, bertan zeuden mila inguruko jendeak ederki gozatu zutelarik hain urrun eta hain gertu dauden euskal kubatar poesia inprobisatuarekin.

Euskal kontalariak bere agerraldiak ere izan zituzten. Bertan izan ziren Bego eta Joakin Alabazan taldekoak, Dorleta Kortazar, Ines Bengoa eta Joxemari Carrere, euskal ahozko narratibaren ordezkari gisa. Guadalajarako ahozkotasunaren festa okasio aproposa da geure kontagintza azaltzeko eta besteena ezagutzeko; baina baita ere leku ezberdinetatik etorritako kontalariekin harremanak egiteko eta euren lanak ezagutzeko; eta, jakina, lagun zaharrak topatu eta berriak egiteko.
25 urte bete ditu Guadalajarako ipuin Maratoiak, beste hainbeste bete ditzala opa diogu; kontagintzak eskertuko dio. Eta ea gurean aurrera pausoak emateko adorea ematen digun.

Hernani hitzetan

Maiatzaren 24tik 28ra bigarren urtez burutu da Hernani Hitzetan kultura arteko poesia, ipuinak eta kantuak astea. Kontalari profesionalekin batera, jatorri ezberdinetako herritarrak izan dira protagonistak, adierazpen artistiko ezberdinak eskaintzen. Kultura ezberdinetako ipuinak, kantak eta poesia Hernaniko txoko ezberdinak hartu dituzte. Gastronomiak ere bere lekua izan du, aurten Honduras, Maroko eta Uzbekistaneko jakiak dastatzeko aukera izan delarik. Kontalari profesionalek Euskal Herria, Mexiko, Kamerun, Benin, Kataluina, Kolonbia eta Ekuatore Ginea herrialdetako ipuinak ekarri dizkigute. Beste herriakdeak ere izan dira euren kultur adierazpenak eskaintzen: Mongolia, Uzbekistan, Maroko, Sahara... Kultur arteko harremanak ederki izan dira azaleratuak Hernani, modu ederrean, kolorez eta aniztasunez jantziz herria. 

AHMER-SOS arrazakeria eta Udal Liburutegia izan dira antolatzaileak. Euren arduradunekin mintzatu gara.

Rakel Gonzalez. Hernaniko Udal liburuzaina

Udal liburutegiak Hernani Hitzetan antolatu du AMHER-SOS Arrazakeriarekin batera, zer ekarri dio bai liburutegiari bai herriari jaialdiak?

Liburutegia gehiago ezagutaraztea eta topagune bat ere badela azaltzeko balio du jaialdiak. Bestalde, herriari ekarri dio kultura ezberdinak daudela erakustea eta talde ezberdinekin elkarlana egitea; jaialdia modu polita delarik hori zabaltzeko. 

Halako ekimenak zer eragina dauka urtean zehar liburutegiak egiten duen lanean?

liburutegira etorkin pila etortzen da, eta honen bidez gertutasuna ematen da, beste konplizitate bat, zalantzarik gabe.

Nolako harrera ikusi duzu jaialdiarekin?

Oso ona. Publiko finko bat badago joan den urtetik, dena dela oraindik falta zaio errodajea, denbora. Baina merezi du halako lana hartzeak, pilo bat ikasten duzu, bertako jendearekin eta kanpokoarekin. 

Lucia Arias. AHMER Hernaniko elkarte multikulturaleko arduraduna.

Nolatan bururatu zitzaizuen halako jaialdia antolatzea?

Egitasmoaren hasieran egin genuen ipuin ikastaro bat dago. Ezagutzen genuen Alekos kontalari konlonbiarrarekin antolatu genuen eta bera izan da jaialdiaren antolakuntzan laguntza garrantzitsua. Gure elkartean beti pentsatu izan dugu jende etorkina ez dela etortzen esku hutsik, ipuinak, kantak, poemak ekartzen dituztela, euren kulturetako adierazpenak. Ez dugu bakarrik eskubideak aldarrikatzen; bizitza duin baten eskubidea ere badugu, edertasunaz gozatzea, eta tradizio hauetan edertasun asko dago. Interesgarria iruditzen zait horiek konpartitzea harrera egiten duen jendartearekin.

Lana handia izango da zuentzat halako jaialdia antolatzea, izan ere herriko jendeaz gain, leku ezberdinetako kontalari profesionalak ere ekarri dituzue.

Ideia zen kontalari profesionalak ekartzea, beraiegandik ikasteko eta euren lanaren errekonozimendua egiteko; baina baita ere bertan bizi den jendearen ahalmenak indartzea. Askotan, aurrera egin beharragatik, jendeak ez du kontatzen musika tresna bat jotzen dakiela, edo ipuinak eta kantak dakizkiela; margotzen duela edo antzerkia egiten duela. Jakintza horiek guztiak azaleratzen ditugu pixkanaka. Eta jakina, ondo eta txukun antolatzeak lan asko ematen digu. Kontuan hartu behar da ere, jendeak lanean aritzen dela eta euren denbora librean prestatu behar ditugu ekitaldiak. Esaterako, oso interesgarria izan da Leoka garbilekuan jatorri ezberdineko emakumeek egindako poesia emanaldia. Parte hartutako askok etxeetan dabil lanean eta egun libre bakarra igandea izan ohi dute, beraz ez da erraza izan elkartzea. Polita izan da egindako lana.

Nolako harrera izan duzue kontalari profesionalen aldetik?

Udal liburutegiarekin batera antolatzen dugu jaialdia eta uste dut garrantzitsua dela liburutegiaren irudia hartu emana egiterako ordua; baina gure aldetik ere azaltzen diegu gure lana zein den eta jaialdiaren ideia; herrialde ezberdinetako kontalariak ekartzen ditugu eta harrera ezin hobea izaten dugu, harremana polita sortzen da.

Zer balorazioa egiten duzue joan den urteko jaialdiaz eta aurtengoaz?

Oso interesgarria. Aurtengoan parte hartze gehiago ikusi dut eta herritar gehiago hurbiltzen dela, jende arrunta,  ahalmen artistiko ezberdinak dituena, baina egunerokotasunaren erritmoagatik ezagutarazi ezin izan dituenak. Aurten saiatu gara poesia, ipuinak edo musikaren bitartez jaialdira lotzen.  Sukaldaritzaren bitartez ere erakarri ditugu; esaterako, gaztetxean egindako gau saio irekietan, herrialde ezberdinetako mokaduak izan ditugu, honduras, maroko eta uzbekistanekoak. Elkarteko jendeari arlo ezberdinetan parte hartzeko aukera eman diegu. Beraz, pozik gaude emaitzarekin, datorren urtekoari heltzeko gogoz.

KONTAKETA EGUNA ANTZUOLAN

Hirugarren urtez Ahotik Bihotzera ipuin Maratoia antolatu zuten apirilaren 17an Antzuolan (Gipuzkoa). Oihulari Klow eta udalaren eskutik nahi zuen herritarrak parte hartu ahal izan zuen Torresoroa antzokian egindako saio irekian. Baina kontaketaren eguna eguerdian hasi zen ipuin/bertso poteo batekin, edo hobe esanda kalejirarekin, tabernetan baino  herriko txoko ezberdinetan geldialdiak egin baitziren ipuinak kontatzeko. Alde batetik bestera laguntzeko herriko trikitilariak aritu ziren, egun euritsua

eta grisari alaitasuna ekarriz. Geldialdi bakoitzean Nerea Elustondo eta Antton Fernandez bertsolariek ekiten zioten aurkezpenari eta ondore

n Virginia Imaz, Dorleta Kortazar eta Joxemari Carrere  ipuinetan jarraitzen zieten.

Eguerdiko saioaren ondoren,

egunaren bigarren partea Torresoro antzokian igaro zen. Bertan kontaketa saio ireki bat antolatu zen eta nahi zuenak, heldu zein haur edo gazte, izena eman eta bere kontakizuna eskaintzeko aukera zuen. Ordu beteko saioan eguerdiko kontalariez gain hamar bat herritar igo ziren oholtzara ipuin bat edo pasadizo bat kontatzera. Eta honekin amaiera eman zitzaion hirugarren kontaketaren festari antzuolan. Ekitaldi xumea, baina ez horregatik garrantzirik gabea.

Jai honen antolatzearen arrazoietako

bat oraindik ahoz aho dabiltzan ipuinak azaleratzea da, kontakizunen transmisioa ez etetea. Horregatik arratsaldeko saioan herritarrei dakizkiten kontakizunak jende aurrean ematea animatzen zaie, batez ere edadetuenei, ahozkotasunaren altxor horiek gal ez daitezen eta ondoko belaunaldiek jaso ditzaten. Antzuolatarrek gogo onez hartu dute ekimena eta ipuinak zein bestelako pasarteak kontatu izan dituzte orain arte egin dituzten hiru ekitaldietan. Oihulari Klow taldeko kidea den Virginia Imaz festa honen esperientziatik abiatuta jubilatuekin urtean zehar lanketa honekin jarraitzeko asmoa azaldu du, ahoz ahoz transmititu izan diren kontakizunak gal ez daitezen. Egitasmo ederra litzateke, beste herrietan jarraitzeko modukoa.

Datorren urterako animoak piztuak dituzte laugarren Ahotik Bihotzera kontaketaren festa antolatzeko. Katea eten ez dadin.

AHOZKO LITERATURAZ

Ahozkotasunak literaturarekin duen harremana bi egunez aztertu zuten Ahozko Literatura bi eguneko jardunaldietan. Labayru Fundazioak antolatuta alde batetik baladak eta kantu zaharrak aztertu ziren eta bestetik hiru egileren lanetan ahozkotasunak duen eragina azaleratu zen. 

Lehenengo egunean Euskal baladak eta maitasun kantuak gure ahozko tradizinoan saioa eskaini ziguten Jabier Kalzakorta ikerlariak eta Maddi Oihenart kantariak. Zuberoako kanten hautaketa bat eginez Kaltzakortak azalpenak eta bestelako azterbideak eginez beroien ulermena eta garrantzia azpimarratu zituen. Horien indartzeko eta  duten edertasuna azpimarratzeko Oihenartek ahotsa lagun besterik ez zuela zuzenean eskaini zituen. Saio ederra benetan elakrrekin osatu zutena.

Bigarren eguna bi parte izan zituen. Lehenengoan Jesús Antonio Cid ikerlariak itsas baladak izan zituen mintzagai Raptores marinos en la balada europea y en la balada vasca mintzaldian. Jatorri ezberdineko baladak aztertu zituen, baina denak gai berean bueltan, alegia, bahiketak. Bahiketen arrazoien sailkatu zituen eta baladetan agertzen diren elementu amankomunak azaleratu zituen. Harrigarria zen ikustea baladen artean dagoen antzekotasuna, hizkuntza eta kultura ezberdinetan agertuta ere. Gure Brodatzen ari nintzen ederra, katalanez, sefardiz, gaztelaniaz, italiaeraz errekonozitzea harrigarria da. Izan ere, zein ote orijinala? Beharbada guztiak dira orijinalak bere horretan, kultura bakoitzak bere gisara moldatu baititu kantuak eta istorioak, ahozkotasunaren dinamismoa azaleratuz. 

                                                                     

Ezaguna egingo zaigu esaterako, El Rey Marinero katalanez dagoen balada honen hasiera: A la vora de la mar/ n'hi ha una donzella/ que broda [d'] un mocadó/ la fló mes bella (...)

Hitzaldi ederra eta arrunt interesgarria Cid ikerlariak eskaini zuena, ahozkotasunaren bide anitzak eta aberatsak ulertzeko garaian.

Goizaren bigarren partean hiru sortzaile zeuden gonbidatuak euren sorbidean ahozkotasunaren garrantziaz mintza zitezen. Yolanda Arrieta eta Kirmen Uribe idazleek eta Ruper Ordorika kantariak azalpen ederrak eman zituzten euren lanean ahozkotasunak duen presentzia eta eraginaren gainean. Arrietak ahozko literatura "arimarentzat elikadura" gisa definitu zuen, intimitate gune batean ematen delarik, "bularretik zein begietatik" sortzen den literatura dela esanez. Haurren munduan hizkuntz jolasak diten garrantzia azpimarratu zuen, askotan esanahia baino jolasa berak hartzen duelarik indarra; errimak, hotsak, onomatopeiak..., mundu bat osatzen dute hizkuntzaren baitan haurraren ikasbidean, harriduran hezteko bidean. Idazlea ahozkotasunera ekartzeko garrantzia aipatu zuen, jolas horretan murgiltzeko. Hezkuntzan ahozkotasunak behar duen lekua izan zuen hizpide, logika lantzen den bezala alde afektibo/sentsoriala ere landu beharra eskatuz. Bere literatur lanetan herri literatura duen eraginaz ere mintzatu zen, hala nola, haurrekin zuzenean egindako saioetan bizitako

esperientziak. Hitzaldi ederra eskaini zuen Arrietak.

Kirmen Uribe nobela berriaren idazketan buru belarri murgildurik dabilela, tarte bat hartu eta oraindik "barneko ahotsa" buruan bueltaka zuela bere ahozkotasunaren mundura eraman zituen entzuleak. Bere buruari egindako galderarekin hasi zen, alegia, zein ote zen txikitako lehenengo oroitzapena. Bere kasuan, zioen, ez zen hitz bat edo beste, oroimen sonoroa baizik, hitzen doinuak, berbotsa. Txikitan ahozkotasunaren presentzia nabarmena bizi izan zuela amonaren kantetan, aitaren istorioetan mundu sonoroaren, berbots horien adibideak baino ez ziren. Idazlea izatearen arrazoia ere txikitan entzun egin zuelako arrazoitu zuen. Ahozko istorioetatik idazle gisa eragina izan duenetako ezaugarri bat aipatu zuen. Gertaera baino errelatoa bera interesatzen zaio, izan ere, ahozko narrazio horien sorreran egon den gertaera agian galdu egin da edo zehazgabe gelditzen da, baina kontakizunak ematen diomgarrantzia, gertaera bigarren maila batean geratuz.  Kantuen eta kontuen transmisioaz ere aritu zen, Ondarruko adibide batzuk jarriz, deigarria egiten zitzaiolarik nola pertsona bakoitzak transmisio bide horretan berea egiten duen kantua, ipuina edo pasartea, pertsona batetik bestera iragaite horretan aberastuz joaten delarik, aldatuz, moldatuz. 

Goiza ixteko Ruper Ordorikak zuen hitza. Kantu zaharrekiko zaletasuna txikitatik zetorkiola aipatu zuen, nahiz eta beste bide musikaletik abiatu gerora. Pop/rokak eta Hiru Truku taldearekin egindako lan ederrak, bere ibilbide musikalaren bi oinak adierazten dute. Herri kantuen liluratze horren arrazoia ulertzeko orduan, txikitan euskalduna izanik Gasteiz erdaldun batean bizi zenean  lurraren deia gisa hartzen zuelako agian. Kantu herrikoiak Mundu ezkutua eta ezezaguna zela aipatu zuen; bere herrian bertan ere, Oñatin, halako kanturik zegoenik ere ez zekien, desagertuak zeuden, ikusezinak. Amaitzeko gitarra hartu eta kanta batekin modu ezin ederragoarekin jardunaldiei itxiera eman zitzaion.

Laburrak izanik ere, jardunaldi hauek aukera paregabea izan dira ahozkotasunaren bidean sakontzeko eta jendartean beronen garrantzia ezagutarazteko. Herri baten kulturan ahozkotasunaren sormen artistikoak, direla kontuak, kantuak edo bestelako agerpenak, herri horren zutabe garrantzitsuenekoak dira. Horien ezagutzea eta garatzea zutabe horiek indartzea da. 

                          

KONTAKETA EGUNA ANTZUOLAN

Hirugarren urtez, apirilaren 17an Ahotik Bihotzera ahozkotasunaren eguna antolatu dute Antzuolan, Oihulari Klow eta antzuolako Udalaren eskutik. Ekimen honen bitartez ipuinen eta istorioen ahozko tranmisioa aldarrikatu nahi da. Ahoz emandako ipuinak memoriaren nolabaiteko gordailu dira eta horixe berpizteko nahiarekin ekin zioten festa honen antolatzeari. Bertan parte hartzeko ez da derrigorrez kontalari aritua izan behar, nahikoa da istorioren bat kontatzeko grina izatea eta arratsaldean Torresoro gunean egingo den ekitaldirako izena ematea udaletxean. Eguerdian, berriz, bertso/ipuin poteoa egingo da herrian barrena, ordu batetik aurrera.

Egunaren osagarri izateko asmoz, apirilaren 6an, Virginia Imazek hitzaldi bat eskainiko du ipuinak haurren heziketan duten garrantziaz. Eta teoriatik praktikara pasatzeko, apirilaren 11ean, astelehena, Imazek berak ikastaro txikia emango du kontatzearen oinarrizko teknikak erakutsiz, 17:00etan hasi 19:30etan amaitzeko.

Munduko Kontu Kontalariak

Beste urte batez, eta badira 11, Munduko Kontu Kontalariak jaialdia gure artean dugu. apirilaren 6tik 9ra, estilo eta jatorri ezberdinetako kontalariak izango ditugu euren proposamen eszeniko narratiboak eskaintzen. May Gorostiaga (Euskal Herria), Bonai Capote (Ekuator Ginea), Nicolas Lubo (Kolonbia), Kamel Zouaoui (Frantzia/Argelia) eta Sandra Rossi (Argentina), zapore ezberdinetako kontaketa saioak eskainiko dizkigute bost herrietan: Elorrio, Durango, Berriz, Arrasate eta Oñati.

Aukera ona ohikoak ez diren kontalariak ikusteko eta arte eszeniko honen ezagutza zabaltzeko; baina batez ere istorioak entzuten une goxoak pasatzeko, kultura ezberdinetako ahozkotasunaren sormen bideetan barneratzeko.

Hemen ikus daiteke egitarau osoa

http://www.mundukokontalariak.com/eu/

IRATI GOIKOETXEAK IRABAZI DU IV IPUINEN AHOZKO NARRAZIO LEHIAKETA

            Ordizian eta Tolosan Intujaik antolatzen duen Ahoz-Ahoz nazioarteko Ahozkotasun Jaialdiaren barruan egiten den Ipuinen Ahozko Narrazio Lehiaketak Irati Goikoetxeak irabazi du, Itziar Diaz de Ojer eta Nagore Leon, beste bi finalistei aurrea hartuta. Jaialdiaren ikurra den kalabaza jaso zuen epaileak eta publikoaren iritziaren ustetan ipuina ondoen eskaini zuen goierritarrak. Ordiziako Barrena jauregian egin zen lehiaketaren finala; klasifikazioa, berriz, Ordizian bertan dagoen D’elikatuz gunean egin zen aukeztutako sei kontalariren artean. Euskal Herrian bakarra den lehiaketak laugarren edizioa bete du aurten eta Ahoz- Aho jaialdiaren egitaruan ekitaldirik arrakastatsuenetakoa bihurtu da.

            Lehiaketaren finalarekin batera eta epaila jakitera eman bitartean Ahozkotasunaren Gala ospatu zen, Euskal Herriko kontalariekin batera, Nelson Calderon kolonbiarrak eta Maria Buenadicha kanariarrak, aurtengo nazioarteko gonbidatuetako bik, parte hartu zutelarik. Kontatzeko estilo ezberdinak eta istorio ederrak entzun ziren publikoaren gozamenerako. Honela Ahoz-Ahoz Nazioarteko Ahozkotasun Jaialdiak bere bederatzigarren edizioaren amaierara heldu zen Ordizian, larunbatean Tolosan hurrengo urtera arte despedida ospatuko dela.

MUNDUKO KONTALARITZAREN EGUNA

Martxoaren 20an ospatu ohi da Munduko Kontalaritzaren Eguna, udaberriaren hasierarekin. Egun horretan munduko hamaika zokotan kontalariak elakrtu eta euren istorioak eskaintzen dituzte kontalaritzaren aldarrikapena eginez. Urteko lema bat izan ohi da, kontakizunen abiapuntu gisa, aurtengoa "Emakume indartsuak" dugu. Norberak ulertuko du bere kasa lema, baina ezin ukatu kontalaritzaren biziraupenean emakumeek izan duten garrantzia, ipuinak denboran barrena transmitituz. Kontu zaharretan ere emakume ugariren istorioak kontatzen dira, euren abilidadeekin, jakinduriarekin, ausardiarekin aurrera egin dutenak. 

Euskal Herriak ere ospakizun honetan parte hartuko martxoaren 20an, igandea, Errenteria/Oreretako Mikelazulo elkartean kontaketa kolektiboa antolatuz helduentzat, 20:00etan. Euskaldunok tradizio luzea dugu ipuinekin. Aspalditik hasi ziren gure kontu zaharrak biltzen, eta ipuinen ahoz ahoko transmisioa ahul heldu bada gure garaietara, kontalaritza berriak ahanzturaren kontrako bidaia hasi zuen duela urteak. Munduko Kontalaritzaren Eguna okasio ederra da ahozkotasunaren gure altxor hau aldarrikatzeko eta zabaltzeko.

AHOZ AHOZ JAIALDIA

Martxoak 12 larunbataren kronika

Egunon batekin hasi genuen larunbata Tolosako Triangulo plazan. Bertan Intujai familia (May, Bea eta Alai)  eta Monika Klose rekin bertan elkartuz. Eguerdirako bazkaltzeko lekua izango genuen tokian zita jarriz.

Bazkalorduan, tertulia atseginean egon ginen bakoitzak bere kontuak kontatuz eta elkar ezagutzen hasiaz, tertulia eta mahai inguru hauek ere Ahoz Aho jaialdia egiten baitute. Bertako kontaketak, gertaerak eta elkar ezagutzeak batak besteak betetzen baitu.

Arratsaldeko saioa dotorea izan zen. Barrena Jauregiko gela goraino beteta. Gaztetxo kontalariak fin ibili ziren beraien ipuinak kontatuz. Taldeka eta taldean ipuinak kontatuz. Ondoren Monika Kloseren txanda tokatu zen. Ederki asmatu zuen denak nola harrapatu bere kontaeran. Gaztetxoak ere gustura zeuden ipuinetan sartuta. Berak kontatu ahala entzulea partaide eta laguntzaile zuen. Monikak giro ederra utzi zuen eta ondoren zetorren Iñaki Agirrezabalak ere gustura utzi gintuen. Bere kontatzeko era ganberroa eta bereziaz gozatuz.

Arratsaldearen bukaeran kontaketa berezia genuen. Ipuinek magia dutela beti esan da eta Ordizian bizi genuena magia izan zen. Kasu honetan hiru artista genituen: Diego Calavia, Jon Zabal eta Asier Kidam. Beraiek gertuko magiarekin txunditua utzi zuten Ordiziako kaleetan zebilen jendea. Bakoitzak bere estilo propioan maisutasunez jendearen harridura aurpegiak atereaz. Oraindik ere jendea pentsatzen egongo da nola lortu ote zuten karta asmatzea, eraztuna aroaren barruan sartzea edo dado txaponak esku batetik bestera bidaiatzea.

Afal ordua eta tertulia ere atsegina eta bikaina. Bertan elkartu ginen bai kontalari, Magoak eta lagunak. Egunak gauza asko eman zizkigun baino motza egin zen. Gustura geundenaren seinale.

Imanol Arabaolaza